Taal is macht” zijn de wijze woorden die de Franse filosoof Michel Foucault achterliet in zijn boek ‘De woorden en de dingen’ (1966). Aan het feit dat hij gelijk had met deze uitspraak hoeven we na jaren van diplomatieke debatten geen seconde te twijfelen. Waar we wel aan mogen twijfelen is in hoeverre de maatschappij zich bewust is van de onderliggende kracht van de taal die uitgesproken wordt door politici. En nee, daarmee wordt niet het chique vakjargon bedoeld, maar het geheime wapen dat schuilt in onder andere Trump zijn – bewuste of onbewuste – grammaticale wijze van spreken.
Hoe simpeler, hoe beter
Hoe is het toch mogelijk dat Donald Trump zo veel Amerikanen om zijn vinger weet te winden terwijl veel van zijn campagneplannen berust zijn op klinkklare onzin? Uit een onderzoek van de Amerikaanse krant Boston Globe blijkt dat simpel en toegankelijk taalgebruik de beste manier is om de massa te bereiken. Grappig genoeg ligt het geheime wapen dus niet in het gebruik van mooie, dure woorden. Trump is het levende bewijs van dat wat je zegt eigenlijk helemaal niet uit maakt: de manier waarop is veel belangrijker.
Jon Favreau, voormalige speech schrijver van Obama stelde: “Het doel van een leider is niet om het publiek iets te leren, maar om ze over te halen en te inspireren. Dit houdt in: speeches zo toegankelijk mogelijk maken voor een zo groot mogelijk publiek.” De potentiële Amerikaanse president brengt zijn ideeën over als een echte verkoper, waardoor het bijna onmogelijk is om eraan te twijfelen.
Het geheime wapen is dus niet het gebruiken van mooie, dure woorden
Taalniveau van groep vijf
De Boston Globe stelde met het onderzoek vast dat het gebruik van makkelijke woorden, korte, en simpele zinnen door Trump tijdens zijn campagnes gelijk staat aan het taalniveau dat een kind uit groep vijf beheerst. Naast Donald Trump werd het taalniveau van achttien andere presidentskandidaten – zowel Democraten als Republikeinen – geanalyseerd. Hilary Clinton deed het overigens niet veel beter, zij bleef steken op de tweede klas van de middelbare school.
Ergens kan je de politici geen ongelijk geven, want het merendeel van de stemmers bevindt zich aan de onderkant van het intelligentieniveau. Wel zo fijn als deze groep van de bevolking begrijpt wat er gezegd wordt. Choquerend en paradoxaal is het echter wel: het taalgebruik van een van de machtigste mannen van de wereld staat gelijk aan het niveau van een kind dat net de tafels onder de knie heeft. “Er is simpelweg geen tijd meer om dingen uit te leggen in de moderne politiek”, aldus Elvis T. Lim, professor aan de Wesleyan University in Middletown. Ook zijn de misschien wel meest inspirerende, krachtigste woorden die ooit zijn uitgesproken de meest simpele: “Yes we can” wordt overal begrepen.
Negatieve en overdreven woorden scoren
De YouTube-videomaker Nerdwriter1 laat de tactiek van Trump zien in de onderstaande video. Hij ontleedt hierin willekeurige antwoorden die de presidentskandidaat gaf afgelopen december. Jimmy Kimmel, de presentator van het programma, vroeg hem over zijn plan om reizigers uit niet-westerse landen de toegang tot de Verenigde Staten te weigeren.
De vocabulaire van Trump bleek vooral te bestaan uit woorden als “dead,” “harm,” “terrible,” “tremendous”, en “problem.” Kortom: allemaal negatief en overdreven. Zijn uitspraken zijn direct en beschikken over geen enkele nuance. Hoe elke politici zich druk maakt over het ‘alles-wat-je-zegt-kan-tegen-je-gebruikt-worden’-syndroom, zo lijkt Trump hier volkomen lak aan te hebben. “Donald Trump praat over onderwerpen die emotioneel en makkelijk zijn, die woede opwekken bij het publiek en zeker niet over internationale problemen gaan die complex zijn”, zegt Rick Wilson, een Republikeinse consultant. Of deze strategie een positieve of negatieve ontwikkeling is, is een kwestie van smaak. Dat het werkt is echter zeker.
NICOLE VAN BATENBURG 